Pravno mišljenje: Bračna stečevina u zakonodavstvu Federacije BiH

Kenan Hadžalić
Jul 24
3 min read

Uvod

Pitanje bračne stečevine jedno je od najčešće pokretanih pitanja u porodičnim i imovinskim sporovima pred sudovima u Federaciji Bosne i Hercegovine (FBiH). Kada dođe do razvoda braka ili prestanka zajednice života, supružnici često pokreću postupak radi utvrđenja i podjele imovine stečene tokom trajanja braka. Ovaj članak analizira pravnu definiciju bračne stečevine, zakonski okvir, postupak njenog utvrđenja, te proces dokazivanja pred sudom, uz pozivanje na zakonske članke i relevantnu sudsku praksu iz perioda 2022–2025.

Pravni okvir: definicija bračne stečevine

Prema Zakonu o braku i porodičnim odnosima Federacije Bosne i Hercegovine (ZBPO FBiH), imovina koju supružnici steknu tokom trajanja braka smatra se bračnom stečevinom, osim ako nije drugačije ugovoreno.

Član 251. ZBPO FBiH

“Imovina koju supružnici steknu radom za vrijeme trajanja braka zajednička je imovina supružnika (bračna stečevina), osim ako zakonom nije drugačije određeno ili ako nije drugačije ugovoreno.”

Član 252. ZBPO FBiH

“Bračna stečevina obuhvata pokretnu i nepokretnu imovinu, novčana sredstva, prava iz radnog odnosa, štednju, prihode od autorskih prava, dividende, kao i imovinu stečenu na ime jednog supružnika, ali u korist bračne zajednice.”

Nasuprot bračnoj stečevini, postoji posebna imovina supružnika, definirana u:

Član 253. ZBPO FBiH

“Posebna imovina je imovina koju je supružnik imao prije sklapanja braka, ili koju je tokom braka stekao nasljeđivanjem, poklonom ili drugim pravnim poslom koji izričito određuje da je ta imovina posebna.”

Postupak utvrđenja bračne stečevine

Postupak utvrđenja bračne stečevine najčešće se vodi pred općinskim sudom u parničnom postupku, bilo zajedno s postupkom razvoda braka ili kao zaseban parnični spor nakon razvoda.

Prema Zakonu o parničnom postupku FBiH, teret dokazivanja je na onom ko tvrdi da je određena imovina bračna stečevina (član 123. ZPP FBiH). Postupak obično uključuje:

Identifikaciju imovine – popis sve pokretne i nepokretne imovine.
Utvrđenje vremena sticanja – da li je imovina stečena tokom trajanja braka.
Dokazivanje doprinosa supružnika – finansijski, radni, kućni i drugi doprinosi se uzimaju u obzir.

Sud po pravilu dijeli imovinu na jednake dijelove, osim ako jedan od supružnika dokaže da je njegov doprinos značajno veći, što je predviđeno u:

Član 255. ZBPO FBiH

“Dijelovi supružnika u zajedničkoj imovini se smatraju jednakim, osim ako jedan od njih ne dokaže da je njegov doprinos znatno veći.”

Proces dokazivanja činjenica

Sudska praksa pokazuje da su dokazi o prihodima, ugovorima, stanju na bankovnim računima, kupoprodajnim ugovorima i svjedočenjima ključni u utvrđenju bračne stečevine. Supružnik koji tvrdi da je određena imovina njegova posebna mora to dokazati, često uz pomoć:

Nasljednih dokumenata,
Ugovora o poklonu,
Dokaza o finansiranju imovine iz prihoda prije braka.

Član 7. ZPP FBiH

“Svaka stranka je dužna iznijeti činjenice i predložiti dokaze na kojima zasniva svoj zahtjev.”

Presude iz prakse (2022–2025)

1. Presuda Općinskog suda u Tuzli, 32 0 P 235871 22 P (2022)

Supružnici su tokom braka kupili stan. Suprug je tvrdio da je stan njegova posebna imovina jer su sredstva dobijena od prodaje zemljišta koje je naslijedio. Sud je presudio u korist supruge, jer je dokazano da je dio sredstava došao i iz zajedničkih prihoda.

2. Presuda Kantonalnog suda u Zenici, 04 0 P 073992 23 Gž (2023)

Supruga je tražila 70% vrijednosti porodične firme koju su osnovali tokom braka. Sud je priznao jednak doprinos i presudio ravnomjernu podjelu.

3. Presuda Vrhovnog suda FBiH, broj 65 0 P 018733 24 Rev (2024)

Presudom je potvrđeno da vozilo kupljeno iz kredita na ime jednog supružnika tokom braka, a koje je otplaćivano iz zajedničkih sredstava, jeste bračna stečevina.

Ugovor o regulisanju bračne stečevine

Zakon također omogućava supružnicima da unaprijed regulišu pitanje imovine putem bračnog ugovora, što je definisano u:

Član 254. ZBPO FBiH

“Supružnici mogu ugovorom urediti koji dio njihove imovine čini zajedničku imovinu, a koji posebnu, kao i način upravljanja i raspolaganja tom imovinom.”

Takvi ugovori moraju biti sačinjeni u pisanoj formi i ovjereni kod notara, u skladu sa Zakonom o notarima FBiH.

Zaključak

Utvrđenje bračne stečevine je kompleksan pravni proces koji zahtijeva detaljnu pravnu analizu i adekvatne dokaze. Sudovi FBiH se u periodu 2022–2025 vode načelima pravičnosti, jednakosti doprinosa i jasne dokumentacije. Postojanje zakonskih rješenja omogućava supružnicima da pravno zaštite svoje interese, bilo kroz sudske postupke, bilo kroz preventivne mjere kao što je bračni ugovor.